خوشبختی

آدم ﻫﺎ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ دارﻧﺪ. ﻣﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﺮﻓﻪ ي روانﭘﺰﺷﻜﻲ ام، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه ام ﻛﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻳﻚ ﺣﺎلِ ﺧﻮب ﺑﺎدوام.
وﻗﺘﻲ ﺣﺎلِ ﺧﻮﺑﻲ دارﻳﻢ، ﻳﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن روانﭘﺰﺷﻜﻲ «ﺧُﻠﻖﻣﺎن ﺑﺎﻻﺳﺖ»، رواﺑﻂﻣﺎن ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد، ﺷﺎﻛﺮ و ﺳﭙﺎسﮔﺰار ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ، از آنﭼﻪ دارﻳﻢ، ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ و از آنﭼﻪ ﻧﺪارﻳﻢ، ﻛﻢﺗﺮ ﻣﻲرﻧﺠﻴﻢ.
ﺑﺨﺸﻲ از ﺑﺮﺧﻮرداري از ﺣﺎل ﺧﻮب ﺑﺎدوام، ﺑﻪ ژنﻫﺎي ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ. ﻫﺮﻛﺪام از ﻣﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ «ﻣﺨﺰن ژﻧﻲ» ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﻣﻲآﻳﻴﻢ ﻛﻪ در زﻧﺪﮔﻲﻣﺎن، ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ. ژن ﻫﺎي ﻣﺎ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻗﻴﺎﻓﻪ و ﭼﻪ ﻫﻴﻜﻠﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ، رﻧﮓ ﭘﻮﺳﺖ، ﻣﻮ و ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، ﺑﺮ ﭼﺎق ﻳﺎ ﻻﻏﺮ ﺑﻮدنﻣﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ، آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮيﻣﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺣﺘﻲ در اﻳﻦ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﭼﻪ ﻧﻮع ﻣﺮﮔﻲ در ﻣﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻢ ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ!
ﺑﺮﺧﻼف ﺷﻌﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻣﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ و در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ «ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺎ در دﺳﺖ ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ»، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﻛﻪ «ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺎ، در دﺳﺖ ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺗﻤﺎم آن!»
ﻋﻠﻢ ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي زﻳﺎدي دارﻧﺪ. آﻧﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﻮار ﺑﺮ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪ ي ﭘﺮﻧﺪه، ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﺑﺮوﻧﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻋﻤﻖ درﻳﺎﻫﺎ، ﺑﻪ ﻛﺎوش ﺑﭙﺮدازﻧﺪ؛ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮد را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎي زﻳﺎدي واﻛﺴﻴﻨﻪ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﻣﺒﺘﻼ ﻧﺸﻮﻧﺪ؛ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از اﻳﻦ ﺳﻮي دﻧﻴﺎ، ﺑﻪ آن ﺳﻮي دﻧﻴﺎ در ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﭘﻴﺎم ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ و... اﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﻢ ﻫﻢ ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲﻫﺎي زﻳﺎدي ﻫﻢ دارﻧﺪ!
ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﺳﺎده ﻣﻲرﺳﺪ، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار ﺑﺎﺷﺪ: ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻓﺮد، ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ، ﻛﺎري ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ دﺷﻮار ﻣﻲﺷﻮد، او ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ در رﺧﺘﺨﻮاب ﺑﺎ ﺧﻮد ﻛﻠﻨﺠﺎر ﻣﻲرود وﻟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺧﻮاب ﺑﺮود! اﻓﺮاد زﻳﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺨﺖ در ﺗﻼش اﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﺧﻮد را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺟﺪي و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻣﺪاوم، در رﻋﺎﻳﺖ رژﻳﻢﺷﺎن ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ!
«اراده ي ﻣﺎ»، ﺑﺴﻴﺎري از اوﻗﺎت دﭼﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲﺷﻮد: ﻫﻴﭻ ﻓﺮدي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ «اراده ﻛﻨﺪ» و ﻋﻴﻨﻜﺶ را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارد، ﻫﻴﭻ ﻓﺮدي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ «اراده ﻛﻨﺪ» و وﺳﻮاس ﺷﺴﺖوﺷﻮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻫﻴﭻ ﻓﺮدي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ «اراده ﻛﻨﺪ» و ﻛﻢﺧﻮﻧﻲ ﺧﻮد را رﻓﻊ ﻛﻨﺪ!
«اراده» ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺴﺎﺋﻞ، ﺷﺮط ﻻزم اﺳﺖ اﻣﺎ ﺷﺮط ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ. درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﺰ از ﭼﻮب ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه وﻟﻲ آن ﻣﻴﺰ «ﻓﻘﻂ از ﭼﻮب» ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ! در ﻛﻨﺎر ﭼﻮب، ﻣﻴﺦ، ﺳﻨﺒﺎده، ﭼﺴﺐ، رﻧﺪه، اره، ﭼﻜﺶ و رﻧﮓ ﻫﻢ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻴﺰ، ﻣﻴﺰ ﺷﻮد.
ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﻋﺎﻣﻪﭘﺴﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺪﻋﻴﺎن ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ، ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد اﻓﺮاد زﻳﺎدي ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎور ﺑﺮﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ  ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻋﻴﺒﻲ را اﺻﻼح ﻛﻨﻨﺪ! ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ ﺣﺎل ﺧﻮب، ﭼﺎره اي ﺟﺰ ﻣﺼﺮف داروي ﻣﻨﺎﺳﺐ وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ ﺣﺎل ﺧﻮب، ﭼﺎره اي ﺟﺰ ﺳﺎل ﻫﺎ روان درﻣﺎﻧﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ ﺣﺎل ﺧﻮب، ﺑﺎﻳﺪ «ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ي ﭘﺰﺷﻜﻲ» ﺷﻮﻳﺪ! ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺞ ﺧﻠﻘﻲﻫﺎ و ﺑﺪﺣﺎﻟﻲﻫﺎي ﻣﺎ، ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ ﻳﺎ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ژن اﺳﺖ. ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان از راه ﻫﺎي ﺳﺮﻳﻊ و ﻣﻴﺎنﺑﺮ، ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ رﺳﻴﺪ. ﺷﺮﻛﺖ در ﻳﻚ «ﺳﻤﻴﻨﺎر ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ»، ﻧﻮشداروي ﻫﻤﻪ ي ﻣﺸﻜﻼت ﻧﻴﺴﺖ! ﺧﺎﻧﻤﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﻋﺎدت ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ دﭼﺎر ﻏﻢ و اﻧﺪوه، ﺑﻲﺣﻮﺻﻠﮕﻲ، ﻛﻢﺧﻠﻘﻲ و زودرﻧﺠﻲ ﻣﻲﺷﻮد، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ درﻣﺎن ﻃﺒﻲ دارد ﻧﻪ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ! ﻧﻮﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ «اﺧﺘﻼل ﺑﻴﺶﻓﻌﺎﻟﻲ»، دﭼﺎر اﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ اﺳﺖ، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ درﻣﺎن روانﭘﺰﺷﻜﻲ دارد ﻧﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ «ﻣﺘﺨﺼﺺ اراده»!
ﺑﻪﻫﻮش ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ «آﮔﻬﻲﻫﺎ» ﺑﻪ ﺟﺎي «آﮔﺎﻫﻲ» ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻨﺪ!
داروﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره اي ﺗﺮك اﻋﺘﻴﺎد و ﺳﻤﻴﻨﺎرﻫﺎي روانﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻫﻴﭻ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ درس روان ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﺨﻮاﻧﺪه اﻧﺪ، ﺑﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﺑﻪ درد ﻣﺎ ﺑﺨﻮرﻧﺪ، ﺑﻪ درد ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﺎنﺷﺎن ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ!
آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺣﺎﺿﺮﻳﺪ ﺳﻮار ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﻠﺒﺎن آن، از ﻫﻴﭻ آﻣﻮزﺷﮕﺎه ﺧﻠﺒﺎﻧﻲ ﻣﺠﻮز ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ، ﻫﻴﭻﺟﺎ دوره ﻧﺪﻳﺪه و ﻫﻴﭻﺟﺎ آزﻣﻮن و اﻣﺘﺤﺎن ﻧﺪاده اﺳﺖ؟!
ﻫﻴﭻﻛﺲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺳﻮار ﺷﺪن ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ!
ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻢ و ﺟﺎنﻣﺎن را ﺑﻪدﺳﺖ «ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﺎزي ﺑﺎ ﻛﻠﻤﺎت» ﺑﺴﭙﺎرﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮدﺷﺎن ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮدن روش ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ؟!
ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ، آن ﻗﺪر ﻋﺠﻠﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﻮار ﻫﺮ اﺗﻮﺑﻮﺳﻲ ﻛﻪ از راه ﻣﻲرﺳﺪ، ﺑﺸﻮﻳد!

دکترمحمدرضاسرگلزایی_روانپزشک

درسی از زندگی...